Chính phủ Liên bang kiện California về quy định khí thải xe tải

Một cuộc chiến pháp lý mới đã bùng phát giữa California và chính phủ liên bang về tương lai của các tiêu chuẩn khí thải xe tải, khơi lại cuộc tranh luận lâu dài về quyền hạn của bang trong việc ban hành quy định về chất lượng không khí.

Tuần trước, Bộ Tư pháp Hoa Kỳ đã đệ đơn kiện nhằm ngăn California thực thi các quy định nghiêm ngặt hơn về khí thải đối với xe tải hạng nặng. Đơn kiện cho rằng các quy định này bị luật liên bang vô hiệu hóa sau khi chính quyền Tổng Thống Trump thu hồi quyền miễn trừ của Cơ quan Bảo vệ Môi trường (Environmental Protection Agency), vốn từ lâu đã cho phép California áp dụng tiêu chuẩn cao hơn.

Các quy định của California, được thông qua vào năm 2023, yêu cầu giảm mạnh oxit nitơ và bụi mịn từ các xe tải diesel mới—các tiêu chuẩn vượt xa giới hạn liên bang. Các nhóm bảo vệ môi trường ca ngợi đây là bước đi quan trọng để giảm ô nhiễm tại các cộng đồng sống gần các tuyến vận tải lớn.

Tuy nhiên, ngành vận tải, cùng với các nhà sản xuất lớn như Daimler và Volvo, cho rằng các quy định này tốn kém, nặng nề và tạo ra sự phân mảnh trên thị trường quốc gia. Họ khẳng định chỉ có một khung tiêu chuẩn liên bang thống nhất mới đảm bảo công bằng và hiệu quả.

Các quan chức California, đứng đầu là Tổng chưởng lý Rob Bonta, cam kết sẽ bảo vệ vai trò lâu đời của bang như một nhà lãnh đạo về chính sách không khí sạch. Họ nhấn mạnh rằng Đạo luật Không khí Sạch từ trước đến nay đã công nhận những thách thức đặc thù về chất lượng không khí của California và cho phép bang đưa ra quy định nghiêm ngặt hơn.

Vụ kiện diễn ra khi California cũng đang thách thức nỗ lực rộng lớn hơn của chính quyền Tổng Thống Trump trong việc bãi bỏ “phán quyết nguy hiểm” về khí nhà kính của EPA—nền tảng pháp lý quan trọng cho các quy định về khí thải xe cộ và nhà máy điện. Nếu thành công, những thay đổi này có thể làm suy yếu hàng thập kỷ chính sách khí hậu.

Tại sao điều này quan trọng (Quan điểm cá nhân)

Các cuộc chiến về không khí sạch của California từ lâu đã định hình xu hướng toàn quốc. Từ bộ chuyển đổi xúc tác vào những năm 1970 cho đến mục tiêu xe không phát thải ngày nay, bang này luôn đi đầu trong việc thúc đẩy Mỹ tiến tới tiêu chuẩn nghiêm ngặt hơn.

Vụ kiện này không chỉ liên quan đến xe tải—mà còn là câu hỏi về việc liệu California có tiếp tục dẫn đầu, hay chính phủ liên bang sẽ giới hạn khả năng đổi mới chính sách khí hậu của bang.

Theo quan điểm của tôi, mặc dù ngành vận tải đưa ra lo ngại chính đáng về chi phí và hậu cần, rủi ro lớn hơn nằm ở việc làm suy yếu khả năng thử nghiệm và tiên phong của California. Nếu thiếu sức ép đó, tiêu chuẩn quốc gia có thể chững lại—khiến các cộng đồng gần cảng, xa lộ và kho bãi tiếp tục phải gánh chịu mức ô nhiễm cao.

Tuy nhiên, cuộc chiến này cũng có thể thúc đẩy Washington cuối cùng phải thông qua một tiêu chuẩn khí thải thống nhất trên toàn quốc, vừa mang lại sự nhất quán cho doanh nghiệp vừa bảo vệ môi trường.

Dù kết quả ra sao, vụ việc này chắc chắn sẽ định hình không chỉ tương lai của California mà còn cả chiến lược khí hậu rộng lớn hơn của nước Mỹ.

Tin tổng hợp và ý kiến cá nhân: Leon
[Nguồn: Reuters - https://www.reuters.com/legal/litigation/us-sues-california-block-tough-emissions-standards-trucks-2025-08-15]

Mọi người nghĩ sao về vụ kiện này?

• California nên được quyền tiếp tục đặt ra tiêu chuẩn riêng để bảo vệ môi trường?
• Hay nên có một bộ tiêu chuẩn khí thải thống nhất trên toàn quốc để tránh gánh nặng cho doanh nghiệp?